Orta Asya'nın Bozkırlarından Avrupa'nın Kapılarına
© Timaş Yayınları, 2015 ~ 3. Baskı, Nisan 2015, İstanbul
İlber Hoca, yavaş konuşmasına rağmen dinlemekten hepimizin keyif aldığı bir zat. Belki bizim neslimize tarihi sevdiren şahsiyetlerin başında geliyor olabilir.
Gerçekçi ve garantici yaklaşımıyla Ak Hunlar'ın Türk olduğuna bile temkinli yaklaşan hocanın,
Bizim Türk yaratmaya ihtiyacımız yok; her devirde, coğrafyanın her yerinde varız zaten.
şeklindeki ifadesine bayıldım bu kitapta.
Türkler ve Türk Tarihi hakkında merak edilen sorulara İlber Hoca'nın cevaplarının derlemesi şeklinde hazırlanmış bir kitap. İçerisinde çok önemli bilgiler olmasına karşın, bu soru cevap tarzının okumayı zorlaştırdığını ve kronolojik bir takip yapmayı zorlaştırdığını söylemek zorundayım. Her ayrıntıyı notlarına geçiren bir çalışma yürütüyor olmama rağmen ben bile bazı kısımları eşleştirmekte zorlandım.
Kitaptan kısa alıntıları aşağıda bulabilirsiniz.
Sf.8
Bu topraklar Miladî 12. asırda Türkleşmiştir. Memleketimizin adını Turchia, Turcmenia olarak koyanlar da biz değiliz; İtalyan gözlemcilerdir. Çünkü tüccar İtalyanlar o tarihte Akdeniz medeniyetinin sözcüleridir. Coğrafya ve dünyayı çok iyi bilirler. Bizim koyduğumuz isim ise Roma İmparatorluğu'dur (İklim-i Rum veya Devlet-i Rum).
Sf.19
"Anatolia" bilindiği gibi Yunancada "doğu" anlamına gelir. Küçük Asya da, yine Yunanların tabiriyle, Büyük Asya'nın bir uzantısı manasındadır. Bizse buraya geldiğimizde söz konusu topraklara "Roma ülkesi" dedik, yalnız "Roma ülkesi" derken etnik bir anlamlandırma kastedilmemiştir. Zaman içinde Diyâr-ı Rum'a da "Anadolu" dedik. Ama buralar daha çok Diyâr-ı Rum olarak kaldı. Balkanlara geçtikten sonra, bu sefer buraya "Rumeli" demeye başladık. Hiç şüphesiz bu da etnik bir tanımlamadan ziyade, Roma ülkesi anlamına gelen bir isimlendirmeydi.
Sf.35
Türkler fevkalade hareketli ve asker bir kavim... Öyle ki askerlikle ilgili pek çok endüstrileri var. at yetiştiriyorlar, silah üretiyorlar, demiri iyi kullanıyorlar. Ayrıca bunların ticaretini de yapıyorlar. 12. yüzyılın düşünürü Kadı Ahmed Endülüsi diyor ki, "Türklerin medeniyete felsefe, matematik, coğrafya, tarih yapma/yazma konusunda katkıları yok ama pratik zekâlıdırlar, silah ticareti yaparlar."
:)
Sf.49
569’da Bizans, Kilikyalı Zemarkhos diye birini Göktürk Kağanı Bumin’e yolluyor. Çin’den gelen İpek Yolu’nun teminat altına alınması için Türklerden yardım istiyorlar. Çünkü İran yolu kesmiş durumda. O zaman Göktürkler’in doğru dürüst bir başkenti yok diye biliriz ama var ve Zemarkhos sefaretnamesinde nasıl karşılandığını anlatıyor. Daha sonra da Maniakh adlı bir Sogdlu ipek taciri ve diplomat Türklerin elçisi olarak Bizans’a gidiyor. Maniakh’ın yazdığı mektup ortada. Nasıl oluyor da bizim Orhun Yazıtları’nın tarihi 700’ler olabiliyor. 569 yılındaki bu olaya rağmen okullarda hâlâ bu tarih verilir.
İlber Hoca soruldukça cevaplamış, cevapları da bu kitabı ortaya çıkarmış . Doğal olarak konuştuğu gibi yazılmış bir kitap var ortada gördüğünüz gibi. Okuması kolay değil; ama keyifli.
Yorum ve önerileriniz için şimdiden teşekkürler. Sorularınızı da iletebilirsiniz.
Sevgiler.