© Copyright, 2020
Captivating History
Türkler ve Korelilerin, aynı Altay ırkından (aynı dil ailesinden) geldiklerini okuduğumdan bu yona Kore tarihi ile ilgili bir kitap okumak istiyordum, bu güne kısmetmiş.
Dildeki enteresan benzerlikler özellikle beni çok şaşırtmıştı... Örneğin:
Korece 거북 (geobug), Türkçe "kabuk" ile aynı manaya geliyor...
Korece 소 (so) Türkçede "sığır"...
Korece 약 (yak) ilaç anlamına geliyor. Eski Türkçe'de de bildiğiniz gibi aynı...
Korece 더 (doe) Türkçede kullanılan “daha” ile aynı, üstelik “daha” Korece'de de Türkçe'de olduğu gibi kelimenin önüne getiriliyor. 더 빨리 (daha hızlı) gibi...
Çinlilerin etkisiyle biraz değişmiş olsa da Koreliler, Moğollar, Tunguzlar ve Türkler aynı dil (ve ırk) ailesini paylaşıyorlar. Bu sebeple bir çırpıda okudum kitabı.
Kitap, Kore tarihini elbette Çin'deki gelişmelere paralel, Çin'in Kore üzerindeki etkisini ele alarak, Japonların emperyalizm tutkusunun zirve yaptığı dönemde de aradaki sorunları net bir şekilde açıklayarak, kolay da okunabilecek bir dille yazılmış.
Çinlilerin Kore yarımadasına göçlerinin ardından Üç Krallık Dönemi (Goguryeo, Baekje ve Silla), tarihi efsanelerdeki ortaya çıkış hikâyelerine de değinilerek anlatılıyor.
Budizm'in ve Konfüçyüsçülük'ün 4. yüzyılda Kore'ye gelişi, ardından 7. yüzyılda yaşanan Altın Çağ, Çinli Tang Hanedanı'nın mağlup edilişinden sonra Balhaeb'nin kuruluşu, tekrar üç krallığa bölündükten sonra Goryeo Hanedanı altında tekrar birleşme...
Bu şekilde bir çırpıda milattan sonraki ilk bin yılı bitiriyorsunuz.
Sf.14
Korea, now united in 676, produced many great masterpieces of art and architecture. Many of these sites are still present today, and manifest the distinctive beuty of Korea during the 7th and 8th centuries.
Cengiz Han'ın 1200'lerdeki Moğol tırmanışına yaptığı önderlikten sonra, Ögeday'ın Çin'deki Jin Hanedanı'na son vermesi, ve en sonunda kuracakları Yuan Hanedanı'ndan da önce Goryeo'nun Moğol egemenliğine girmesi aradaki karmaşık ilişkilerle birlikte anlatılıyor. Hikayenin sonunda -tarih severlerin bileceği gibi- Çin'de Ming Hanedanı hem Çin'i hem de Kore'yi Moğol egemenliğinden çekip alıyor. İşler de Kuzey Yuan Hanedanı'nın kurulmasıyla daha da karışıyor.
Kore'da arkasından kurulan Joseonb Hanedanı da o toprakların bu isimle anılmasına sebep oluyor.
16. yüzyılın sonlarında Japon'yanın yeni daimyosu altında güçlenmesi, Kore'ye saldırması ve yakıp yıkarak Seoul'e (günümüz Güney Koresi başkenti) ve Pyongyang'a (günümüz Kuzey Koresi başkenti) doğru ilerlemeleri dramadik şekilde anlatılmış. Japonların kafalarını kesip götüremeyecekleri için öldürdükleri askerlerin yüzlerinden kestikleri 38 bin adet burun için bugün Japonya'da bir anıt olması tüyler ürpertici.
Sf. 46
Today, there is an annual festival, the Jinju Namgang Yudeung Festival, commemorating the lives of the 70,000 Korean slaughtered in this fierce conflict.
Mançuların kuzey Çin'e gelip epeyce uğraştıktan sonra da Çin'e hakim olacakları Qing Hanedanı'nı kurmaları sonrası işler yine karışıyor; Japonlar ve Qing Hanedanı 19. yüzyılda kapışırken Kore, bu çatışmaların ilk gerçekleşeceği yer olarak kelimenin tam anlamıyla karmaşanın içinde kalıyor.
Batının da baskısıyla hem Çin hem Japonya'dan bağımsızlığını ilan edip kurulan Kore İmparatorluğu ve Rusya'nın da konuya dahil olması, Japonların Kore (ve esas Çin, Pasifik ve Güney Asya adaları) üzerindeki emellerini elbette bitirmeyecek, 2. dünya savaşında Japonlar Pearl Harbour'u bombalama hatasını yapana ve atom bombaları Japonya'ya patlayana kadar da Mançurya üzerinden Çin emellerini ekmeye devam edecekler.
Sovyetler Mançurya'yı işgal edince ABD'nin de Kore'nin güneyine gelmesi Kore'nin kaçınılmaz olarak Kuzey ve Güney olarak bölünmesinin de temellerini atıyor. 1948'de güneyde Kore Cumhuriyeti'nin yönetimi devralması, kuzeyde de Kore Demokratik Halk Cumhuriyetib'nin kurulması resmi bölünmeyi gerçekleştiriyor.
1950'de Kuzey Kore, Güney'i işgal edip Türkiye'nin de asker gönderdiği BM kuvvetlerini de neredeyse mağlup edecekken işlerin son anda tersine dönmesi, belki de ABD'nin yeniden atom bombası kullanmanın eşiğinden dönmesini sağlayacak; belki de bugün Güney Kore diye bir ülke olmasının da garantisi olacak.
Kitap Kuzey ve Güney'in farklarını ve Güney Kore'nin endüstrileşme serüvenini de çok güzel bir şekilde anlatarak bitiyor.
Yorum ve önerileriniz için şimdiden teşekkürler.
Volkan