Kürk Mantolu Madonna ~ Sabahattin Ali

© Yapı Kredi Yayınları, 1998 ~ 60. Baskı, Eylül 2013, İstanbul

Sf. 86

Fakat bu hep böyle değil midir? Birçok şeylere ihtiyacımızı ancak onları görüp tanıdıktan sonra keşfetmez miyiz?

Bu ve benzeri onlarca yorumla, güncel kültürümüzde dahi hayatı anlamlandırmaya çalışma çabalarımızın başında gelen tespitleri 1943 yılında yapmış Sabahattin Ali.

Adeta bir Türk filmi senaryosu olan, neredeyse seksen yıl önce yazılmış böyle bir kitabı, bir çırpıda okuyabilmeyi beklemiyordum açıkçası. Bu satırları yazmamla kitabı okumam arasında ciddi bir zaman var, ama Madonna'ya olan tutkuyu yansıtan satırlar halen hatırımda.

Aşağıdakiler ise "hatırımdan" değil, birebir kitaptan:

Sf. 87

Muhakkak ki bütün insanların birer ruhu vardı, ama birçoğu bunun farkında değildi ve gene farkında olmadan geldikleri yere gideceklerdi. Bir ruh, ancak bir benzerini bulduğu zaman ve bize, bizim aklımıza, hesaplarımıza danışmaya lüzum bile görmeden, meydana çıkıyordu... Biz ancak o zaman sahiden yaşamaya, -ruhumuzla yaşamaya- başlıyorduk. O zaman bütün tereddütler, hicaplar bir tarafa bırakılıyor, ruhlar birbiriyle kucaklaşmak için, her şeyi çiğneyerek, birbirine koşuyordu. Bütün çekingenliklerim yok olmuştu. Bu kadının karşısında her şeyimi ortaya dökmek, bütün iyi ve fena, kuvvetli ve zayıf taraflarımla, en küçük bir noktayı bile saklamadan, çırçıplak ruhumu onun önüne sermek için sabırsızlanıyordum. Ona söyleyecek ne kadar çok şeylerim vardı... Bunların, bütün ömrümce konuşsam bitmeyeceğini sanıyordum. Çünkü bütün ömrümce susmuş, zihnimden geçen her şey için: "Adam sen de, söyleyip de ne olacak sanki?" demiştim. Eskiden her insan hakkında, hiçbir esasa dayanmadan, sırf mukavemet edilmez bir hissin, bir peşin hükmün tesiriyle nasıl: "Bu beni anlamaz!" demişsem, bu sefer bu kadın için, gene hiçbir esasa dayanmadan, fakat o yanılmaz ilk hisse tabi olarak: "İşte bu beni anlar!" diyordum...

Sf. 122

Bir kadının bize her şeyini verdiğini zannettiğimiz anda onun hakikatte bize hiçbir şey vermiş olmadığını görmek, bize en yakın olduğunu sandığımız sırada bizden, bütün mesafelerin ötesindeymiş kadar uzak bulunduğunu kabule mecbur olmak acı bir şey.

Sf. 107

O zaman Maria şahadetparmağını sallayarak gülüyor: "Hayır dostum, hayır!" diyordu. "Aşk hiç de sizin söylediğiniz basit sempati veya bazen derin olabilen sevgi değildir. O büsbütün başka, bizim tahlil edemediğimiz öyle bir histir ki, nereden geldiğini bilmediğimiz gibi, günün birinde nereye kaçıp gittiğini de bilmeyiz. Halbuki arkadaşlık devamlıdır ve anlaşmaya bağlıdır. Nasıl başladığını gösterebilir ve bozulursa bunun sebeplerini tahlil edebiliriz. Aşka girmeyen şey ise tahlildir. Sonra düşünün, dünyada hepimizin hoşlandığımız birçok kimseler, mesela benim hakikaten sevdiğim birçok dostlarım vardır. Şimdi ben bütün bu insanlara âşık mıyım?" Ben fikrimde ısrar ederek: "Evet" demiştim. "En çok sevdiğinize hakikaten ve diğerlerine birer parça âşıksınız!" Maria hiç beklemediğim bir cevap vermişti: "Şu halde niçin beni kıskanmadığınızı söylüyordunuz?" Söyleyecek bir şey bulamayarak bir müddet düşündüm, sonra izah etmeye çalıştım: "İçinde hakikaten sevmek kabiliyeti olan bir insan hiçbir zaman bu sevgiyi bir kişiye inhisar ettiremez ve kimseden de böyle yapmasını bekleyemez. Ne kadar çok insanı seversek, asıl sevdiğimiz bir tek kişiyi de o kadar çok ve kuvvetli severiz. Aşk dağıldıkça azalan bir şey değildir." "Ben Şarklıları başka türlü düşünür zannederdim!" "Ben öyle düşünmüyorum!"